A primeira historia da Academia

En 1953, a Real Academia Galega facía pública a súa primeira historia de mans do membro numerario Ramón Villar Ponte.
Ramón Villar Ponte
Ramón Vilar Ponte


Esta crónica da Academia xa fora publicada con antelación no suplemento do xornal Faro de Vigo, e nas súas páxinas o historiador viveirense Ramón Villar Ponte (1890-1953) pasa revista ás iniciativas que preludiaron a creación da Academia, como Sociedad Artística y Literaria de A Coruña, ou o Folk-lore Gallego de Pardo Bazán e Pérez Costales, se ben considera ambas as dúas pexadas de certo localismo.

A continuación, Ramón Vilar Ponte establece como verdadeiro precedente da Academia as reunións que mantiñan na Librería Regional de Eugenio Carré Aldao -situada na rúa Rego de Auga, e máis coñecida como a "Cova céltica"- o grupo de intelectuais galeguistas reunidos so a influencia intelectual de Manuel Murguía, e do que formaban parte, entre outros, Francisco Ojea, Curros, Martínez Salazar, o propio Carré Aldao, Florencio Vaamonde Lores, Francisco Tettamancy ou Eladio Rodríguez.

Secasí, o historiador viveirense atribúelle a Xosé Fontenla Leal o papel de principal promotor da iniciativa que ha dar lugar á Academia: "Con su tenacidad ejemplar, puesta al servicio de una voluntad gallega levantada y recia como pocas, supo hacer el milagro que tantos hombres de letras, escépticos, egoístas o tímidos no se atrevierona realizar, o que, intentando realizarlo, fracasaran ruidosamente.". Pois, entre outros méritos, foi Fontenla quen puxo en marcha, xunto con Curros, a Sociedad Iniciadora e Protectora da Academia de La Habana, que será quen achegue os fondos económicos precisos para a inauguración e mantenza desta institución durante os seus primeiros anos.

Villar Ponte pasa logo a enumerar algúns feitos destacados da Academia durante a súa andaina, como as homenaxes a Nicomedes Pastor Díaz, Vicetto, Añón e Murguía; a inauguración do monumento a Curros; a publicación do Boletín e o Diccionario; as virtudes da nosa Biblioteca "en cosas referentes a Galicia la mejor de España sin duda alguna", e a listaxe dos seus primeiros membros numerarios.

Chaman tamén a atención, por último, as coidadosas perífrases coas que o historiador, forzado pola censura, refire algúns sucesos históricos. Así, a interrupción provocada pola Guerra Civil é descrita como "circunstancias especiales", o propio tempo histórico no que escribe como "malhadada anormalidad mundial", e a Castelao alúdese como "el Maestro nacido en Rianxo", repárese, neste caso, na significativa conservación da toponimia orixinal galega.

A historia da Academia de Ramón Villar Ponte pódese descargar aquí.